اطلاعات مفید از تب کریمه کنگو

اطلاعات کلیدی تب کریمه کنگو

ویروس تب کریمه در درجه ی اول از نوعی کنه و احشام به انسان ها منتقل می شود. همچنین انتقال از انسان به انسان نیز می تواند به دلیل ارتباط نزدیک خونی، ارتباط با ترشحات بدن و دیگر مایعات بدن فرد بیمار میسر شود.

این بیماری هم اکنون در آفریقا و سپس در بالکان، خاورمیانه و آسیا شیوع پیدا کرده است.

هنوز واکسن تب کریمه کنگو برای مقابله با انتقال این بیماری یافت نشده است.

تب کریمه کنگو یا تب کنگو چیست

تب کریمه کنگو (Crimean-Congo hemorrhagic fever) یا CCHF بیماری است که توسط یک ویروس منتقل شوند از نوعی کنه ایجاد می‌شود. این بیماری برای اولین بار در سال 1944 در کریمه (شبه‌جزیره‌ای در اوکراین) مشاهده شد و به همین علت تب کریمه نام گرفت. سپس در سال 1969 بود که این بیماری در کشور کنگو هم جان چندین انسان را گرفت و ازآنجا بود که اسم فعلی این بیماری شکل گرفت.

تب هموراژیک کریمه کنگو هم‌اکنون در بخش‌های شرقی اروپا (به‌خصوص در منطقه‌ی شوروی سابق)، کشورهای حوزه مدیترانه، شمال غربی چین، آسیای میانه، بخش‌های جنوبی اروپا، آفریقا، خاورمیانه (اخیراً در ایران) و شبه‌قاره هند یافت می‌شود.

تب کنگو چگونه منتقل می‌شود؟

کنه‌های ایکسودیده (کنه‌های سخت) به‌خصوص آن‌هایی که از گونه‌ی هیالومما هستند، عامل به وجود آمدن و همچنین انتقال ویروس CCHF  هستند. انواع زیادی از حیوانات وحشی و اهلی نظیر گاوها، بزها، گوسفندان و خرگوش‌ها میزبان‌های تقویت‌کننده‌ی ویروس تب کریمه هستند.

انتقال این ویروس به انسان‌ها نیز از طریق نیش مستقیم کنه‌های بیمار و یا خون حیوانات امکان‌پذیر است. انتقال از انسان به سایر انسان‌ها نیز می‌تواند از طریق ارتباط خونی و یا ردوبدل شدن سایر مایعات بدن به وقوع بپیوندد. همچنین گاهی اوقات خود بیمارستان‌ها نیز از عوامل گسترش این بیماری بوده‌اند. گندزدایی نادرست و غیراصولی تجهیزات پزشکی بیمارستان و همچنین استفاده‌ی دوباره از سوزن‌های تزریقات می‌توانند از عوامل پخش بیماری باشند.

تب کریمه کنگو چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

آزمایش‌هایی که برای تشخیص قطعی ویروس تب کریمه استفاده می‌شوند شامل موارد زیر می‌شوند:

آزمایش الیزا یا الایزا (ELISA): این روش روشی عمومی در رشته‌ی بیوشیمی غربالگری است. الیزا آزمایشی استاندارد برای کشف انواع ویروس در خون است. از این روش برای تشخیص ایدز نیز استفاده می‌شود.

واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (RT-PCR): روشی برای مطالعه‌ی DNA یا RNA می‌باشد که از آن برای تشخیص بیماری‌ها و شناسایی انواع سلول‌ها نیز استفاده می‌شود.

تشخیص قطعی آزمایشگاهی این ویروس در فاز حاد بیماری قابل تشخیص است. پس از گذراندن دوره‌ی بیماری (اگر بیمار نجات پیدا کند) می‌توان آنتی‌بادی‌ها رو در بدن بیمار مشاهده کرد اما آنتی‌ژن، RNA ویروسی و خود ویروس دیگر قابل‌ردیابی و مشاهده نیستند.

علائم تب کریمه کنگو

شروع بیماری بسیار سریع و با نشانه‌های اولیه‌ای همچون سردرد، تب بالا، درد کمر، درد مفاصل، درد شکم و استفراغ همراه است. علت تب مشخص نیست. همچنین چشمان قرمز، سرخ شدن صورت، سرخ شدن حلق و نقاط قرمز روی سقف دهان نیز معمول هستند. علائمی همچون زردی و در نمونه‌های شدید بیماری، تغییرات در حس و حال بیمار و ادراک حسی وی نیز قابل‌مشاهده خواهند بود.

با پیشرفت بیماری، کبودشدن منطقه‌ای بدن و خونریزی شدید بینی نیز آغاز می‌شوند. این اتفاق حدوداً در روز چهارم ابتلا به بیماری شروع‌شده و تا دو هفته ادامه می‌یابد. در گزارش‌های منتشر شده از بیمارستان‌ها، کشنده بودن بیماری از 9% تا بیش از 50% گزارش شده است.

عوارض و نشانه‌های بلندمدت بیمارانی که از ویروس جان سالم به در می‌برند هنوز مطالعه نشده‌اند و مشخص نیست که عوارض جانبی در انتظار بیمار خواهد بود. با این حال باید بدانید روند بهبودی بیمار بسیار کند است.

درمان تب کریمه کنگو چگونه است؟

درمان بیماری در درجه‌ی اول حمایتی است و بیمار نیاز به مراقبت دارد. حمایت و یا مراقبت از بیمار باید شامل توجه به میزان مایعات بدن او، رفع اختلالات الکترولیتی وی، مراقبت‌هایی برای اکسیژن‌رسانی و محافظت از وی در برابر سایر بیماری‌ها و ویروس‌ها باشد. ویروس CCHF به داروهای ضدویروسی ریباویرین حساس است. در بسیاری از مناطق استفاده از این دارو و مشاهده‌ی نتایج مثبت گزارش شده است.

چه کسانی باید بیشتر مراقب خودشان باشند؟

گله‌داران، دامداران و کارگران کشتارگاه‌ها بیشتر درخطر قرار دارند. پزشکان، دانشجویان پزشکی و پرستارانی که از بیماران مبتلا به تب کریمه کنگو مراقبت می‌کنند نیز باید بیشتر مراقب خود باشند و با خون و مایعات بدن بیماران برخوردی نداشته باشند. همچنین افرادی که به مناطق روستایی مسافرت می‌کنند نیز باید موارد بهداشتی را رعایت کنند.

پیشگیری از بیماری تب کنگو

کشاورزان و افرادی که با حیوانات سر و کار دارند باید از افشانه‌های دافع حشرات روی لباس‌های خود و بخش‌های از پوستشان که پوششی ندارد استفاده کنند. دست کردن دستکش و سایر پوشش‌ها برای مراقبت از نیش حشرات توصیه می‌شود.

همچنین باید از قرار گرفتن در معرض خون و مایعات بدن حیوانات و افرادی که علائم بیماری را از خود نشان می‌دهند خودداری کرد. افرادی که در بیمارستان‌ها کار می‌کنند نیز از وسایل و پوشش‌ها بهداشتی حتماً استفاده کنند.

واکسن تب کریمه کنگو فعلاً در مرحله‌ی آزمایشی قرار دارد و روی موش‌های آزمایشگاهی جوابگو بوده است. با این حال هنوز واکسن مؤثری برای استفاده‌ی انسان در دسترس نیست. برای یافتن راهی برای ساخت واکسن برای این بیماری به مطالعات بیشتری نیاز است.

منبع: زومیت